Uważasz, że nie możesz skorzystać z pomocy adwokata, bo nie masz na to środków? Nie ma problemu. Istnieje instytucja tzw. adwokata z urzędu. Uzyskanie pomocy prawnej z urzędu jest możliwe nie tylko w ramach postępowania karnego. Adwokata z urzędu można otrzymać także w przypadku spraw cywilnych, rodzinnych, gospodarczych, z zakresu prawa pracy.

Zgodnie z art. 117 Kodeksu postępowania cywilnego z pomocy profesjonalnego pełnomocnika wyznaczonego z urzędu możemy skorzystać w przypadku zwolnienia od kosztów postępowania. Zwolnienie od kosztów sądowych może mieć miejsce w całości lub części. Polega ono na tym, iż strona nie ponosi opłat sądowych (np. opłaty stosunkowej od pozwu), jak również wydatków związanych z prowadzeniem postępowania. Do zwolnienia od kosztów niezbędne jest wykazanie, iż z uwagi na stan majątkowy strona nie będzie w stanie ponieść kosztów postępowania bez uszczerbku dla utrzymania swojego oraz rodziny. W tej kwestii niezbędne będzie wypełnienie określonego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.

Nadto, zgodnie z art. 117 ust. 2 Kodeksu postępowania cywilnego o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego z urzędu może ubiegać się również osoba fizyczna, która nie została zwolniona od kosztów postępowania. W takiej sytuacji musi ona jednak złożyć oświadczenie, z którego wynika, iż nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia pełnomocnika bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. We wniosku wskazać należy, że nie tylko wnioskodawca znajduje się w trudnej sytuacji majątkowej i nie stać go na opłacenie adwokata, ale również i to, że rzeczywiście potrzebuje, aby w danej sprawie reprezentował go profesjonalny pełnomocnik (np. z uwagi na stopień skomplikowania sprawy, chorobę psychiczną strony, inne ułomności). Sąd decyduje o ustanowieniu dla strony adwokata (pełnomocnika) z urzędu w drodze postanowienia. Postanowienie to sąd doręcza wyłącznie tej stronie, która złożyła wniosek o ustanowieniu dla niej adwokata z urzędu (nie informuje o tym jej przeciwnika procesowego).

Aby Sąd wyznaczył Państwu adwokata z urzędu należy złożyć wniosek o wyznaczenie takiego adwokata w odpowiednim sądzie w którym prowadzone jest postępowanie w Państwa sprawie, lub w którym zamierzają Państwo takie postępowanie wszcząć (można złożyć do sądu jeszcze przed wniesieniem pozwu do sądu, a to właśnie w tym celu, aby to adwokat wyznaczony przez sąd sporządził w sposób profesjonalny odpowiedni pozew lub wniosek).

Należy pamiętać, że jeżeli otrzymają Państwo pomoc prawną z urzędu, są Państwo zwolnieni z obowiązku wypłacenia honorarium takiemu pełnomocnikowi wyznaczonemu przez Sąd- czyni to za nią Skarb Państwa po prawomocnym zakończeniu sprawy lub przeciwnik procesowy tej strony. Wyznaczenie przez sąd adwokata jest równoznaczne z udzieleniem temu adwokatowi pełnomocnictwa procesowego do reprezentowania strony i to aż do prawomocnego zakończenia postępowania w danej sprawie (a więc w postępowaniu przed sądem I- oraz II-instancji), chyba że sąd w postanowieniu o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu wskaże inaczej.